توکتاب شماره‌ی 3 – در ستایش فراغت (بطالت)

کتاب در ستایش فراغت در حقیقت یک مقاله است که به صورت کتابی کوچک منتشر شده است. از میان مهمانان توکتاب 3، بعضی‌ها موفق نشده بودند کتاب را بخوانند و به همین دلیل، تصمیم بر آن شد که مثل جلسه‌ی اول، کتاب را یک دور با هم بخوانیم. فایل پی‌دی‌اف کتاب را روی پرده‌ی نمایش انداختیم تا مجری برنامه، خانم یدالهی از راه برسد. خانم یدالهی وسط تحلیل و بحث‌های مهمان و میزبان، نفس‌نفس‌زنان از راه رسید و بعد از عذرخواهی، او هم هم‌راه خوانش شد. مهمانان و میزبانان در کنار هم، متن را خواندند و تحلیل‌ها در همان حین خوانش مطرح می‌شد.

راسل در این کتاب اعلام می‌کند که با توجه به پیش‌رفت تکنولوژی و کم‌تر شدن نیاز به فعالیت انسانی، خوب است ساعات کار انسان‌ها کم‌تر شود و انسان‌ها فرصتی برای فراغت خلاق و مفید داشته باشند. او می‌گوید در شرایط فعلی، بخشی از نیروی کار جوامع بی‌کار و محروم می‌مانند تا بخشی دیگر به‌طور فشرده و سخت کار کنند و گروهی دیگر هم در آرامش، از کار آن عده سود ببرند.

بحث‌ها چند محور داشت: کتاب مربوط به دهه‌ی سی قرن بیستم است؛ آیا تحلیل‌هایش امروز هم صادق ست؟ جامعه و وضع فراغت و کار نسبت به آن زمان چه تغییری کرده است؟ آیا اصلاً مسئله به همین سادگی است که راسل مطرح کرده؟ آیا راسل همیشه همین‌طور بحث و تحلیل می‌کند؟ اصلاً منظور راسل از فراغت چیست؟ راستی، ترجمه‌ی کتاب چه‌طور است؟…

به نظر می‌رسید راسل تا حدی ساده‌انگارانه و تقلیل‌گرانه با موضوع برخورد کرده و مفهومی که او از فراغت مطرح می‌کند، با آن‌چه انتظار داریم، متفاوت استن. آن‌چه راسل پیشنهاد کرده، تا حدی در جهان امروز محقق شده، اما نتایجش آن‌چه او می‌پنداشت، نبوده. و ترجمه‌ی کتاب هم چنگی به دل نمی‌زند. علاوه بر این‌که خطاهایی دارد، قدیمی است و شاید بهتر می‌بود ترجمه‌ی جدیدترش از محمدرضا خانی را می‌خواندیم. بحث‌ها تا ساعت هشت و نیم شب طول کشید و آن‌قدر در شاخه‌های متعدد گسترده شده بود که در پایان رسید به اهمیت زبان و ادبیات در جهان امروز! همین هم انگیزه‌ی تعیین کتاب بعدی شد در حوزه‌ی زبان و ادبیات فارسی: زبان باز از داریوش آشوری.

در توکتاب شماره‌ی 4، سه‌شنبه، 25 مهر ماه 1402، منتظر شما خواهیم بود.