قصه: پل عاطفی ما با کودکان
چرا قصه‌گویی برای کودکان مهم است؟ (بخش 4)
قصه: پل عاطفی ما با کودکان
چرا قصه‌گویی برای کودکان مهم است؟ (بخش 4)
در قسمت‌های قبل...
درباره‌ی اهمیت قصه‌گویی در لذت‌بخش شدن دوران طولانی کودکی، افزایش توان زبان‌آموزی، پرورش تخیل، قدرت حل مسئله و کسب تجربه برایتان سخن گفتم. موضوع آن‌چه در ادامه می‌گویم، همان مسئله‌ای است که اول مقاله مطرح کردم: با قصه‌گویی، ارتباط عاطفی قدرت‌مندی بین کودک و مادر و پدرش ایجاد می‌شود.
قصه‌گویی به شکل‌گیری و رشد ارتباط عاطفی والدین و کودک کمک می‌کند
بگذارید بررسی مسئله را از این‌جا شروع کنم که واقعاً بزرگ کردن کودک و عصبانی نشدن از دست لج‌بازی‌ها و بی‌منطقی‌های او اعصاب فولاد می‌خواهد (که البته هیچ کس ندارد). حتما در طول روز، لااقل تنش یا برخوردهای کوچکی بین مادر و فرزند و یا پدر و فرزند یا هردو با فرزند (!) ایجاد می‌شود. این تنش‌ها زود گذرند، اما اثر آن‌ها در ذهن کودک می‌مانند. امیدوارم شما مادر و پدر آگاهی باشید و هیچ‌گاه از تنبیه بدنی، احساسی یا کلامی در تربیت فرزندتان استفاده نکنید! امیدوارم کودکتان در معرض خشونت خانگی قرار نگیرد و جملاتی مثل این در فضای روابط شما نباشند: «چه‌قدر خنگی!…»، «چرا این‌قدر دست‌وپاچلفتی هستی؟»، (و از همه بدتر) «دیگه مامانت/بابات نیستم» یا «دیگه دوستت ندارم!».
حل و فصل این دست مسایل دیگر از عهده‌ی هیچ قصه و قصه‌گویی برنمی‌آید و گاه نیاز به درمان‌گر حرفهای یا حتی دارودرمانی دارد! در بخش منابع مقاله، کتاب ارزش‌مندی تحت عنوان روان‌شناسی رشد از خانم لورا برگ آمده که درباره‌ی دوران رشد کودک و نیاز او به محبت، مطالب جالب توجهی دارد. حتماً آن را بخوانید تا اهمیت و ارزش دوران کودکی را بهتر درک کنید.
خب همه‌ی این‌ها چه ارتباطی به قصه‌گویی و اهمیت آن برای کودکان داشت؟ قصه‌گویی برای کودک این ارتباط عاطفی را تنظیم می‌کند. قصه‌ای که در پایان شب و قبل از خواب برای کودک می‌گویید، آن هم در روزی که با کودک به خاطر بدغذایی، به‌هم ریختن خانه یا بهانه‌گیری دعوا داشته‌اید، حرفهای زیادی در خود دارد. کودک را در آغوش گرفته‌اید یا کنار او خوابیده‌اید، موهای او را نوازش می‌کنید و قصه می‌گویید. پیام این است: «درست است که تو بدغذایی یا همه‌جا را به‌هم ریخته‌ای و شلوغ‌کاری تو مرا اذیت و ناراحت می‌کند، اما من خیلی دوستت دارم. تو برای من ارزش‌مندی». این احساس امنیت گنجی بی‌پایان است، این‌که کودک حس کند دعوا موقتی است و در پایان، مادر هنوز او را خیلی دوست دارد و همیشه مراقب اوست و کودک می‌تواند به او تکیه کند و در سایه‌ی امن او بماند.
خودشیفتگی‌های افراطی و کم‌بودِ اعتماد به نفس بزرگ‌سالان ریشه در همین بی‌توازنی عاطفی در کودکی دارد. هر دوی آن‌ها مخرب و ویران‌گرند و بیشتر از هر کسی به خود فرد ضربه می‌زند. این توازن عاطفی را می‌توانید با قصه‌گویی ایجاد و مهر و عشقتان را به کودک تقدیم کنید.
مزایای قصه‌گویی برای والدین
قصدم این نیست که خیلی در این زمینه عمیق و جدی حرف بزنم، ولی همین‌قدر خدمتتان عرض کنم که قصه‌گویی برای شما پدر و مادر عزیز هم خیلی خیلی مفید است، چون با این کار، از خودتان خوش‌حال و راضی می‌شوید. بعضی تحقیقات نشان داده وقتی در جامعه‌ای خرید اسباب‌بازی لوکس و لباس مارک برای کودکان گسترش پیدا می‌کند، باید نگران باشید، چون آن‌جا خانواده در قبال کم‌کاری در قبال کودکان، عذاب وجدان دارد و آن عذاب وجدان را این‌طور تسکین می‌دهند. واقعیت این است که کودک فقط لباسی راحت می‌خواهد که با آن بدود و اگر کثیف شد، دل‌واپس نباشد یا اسباب‌بازیی که بتواند آن را به‌هم بریزد و نقشی در آفرینش آن داشته باشد. خب حالا اگر برای کودکتان زمان بگذارید و قصه‌گویی کنید، هم به اقتصاد خانواده کمک کرده‌اید. هم خودتان از خودتان راضی هستید و عذاب وجدان ندارید و در شما احساس رضایت و شادمانی ایجاد می‌شود.
زمانی که صرف ارتباط با کودکتان می‌کنید، وقتی با آرامش کنار او نشسته‌اید و برایش قصه می‌گویید، برای شما مثل نوعی مراقبه‌ی یوگا عمل می‌کند: هم تنش‌های روحی‌تان را کم می‌کند؛ هم یک‌جور سرگرمی جذاب برای شماست و هم ارتباط عاطفی والد-فرزندی را تقویت می‌کند. چند دقیقه از دنیای پرهیاهوی مجازی و واقعی فاصله بگیرید و برای خودتان و فرزندتان، اوقات شاد و خوشی رقم بزنید.
برقرار باشید! باز هم با ادامه‌ی این سلسله مقالات هم‌راه من باشید.
منابع
- مونته‌رو، بآتریس. (1395). رازهای قصه‌گویی. ترجمه‌ی فرزانه فخریان. انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، چاپ دوم.
برک، لورا. (1392). روان شناسی رشد. ترجمه‌ی یحیی سیدمحمدی. نشر ارسباران. چاپ بیست و چهارم.
- یزدانی، کیقباد. (1390). قصه‌بازی و نقش و کاربرد آموزشی-تربیتی آن. انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. چاپ دوم.
- چمبرز، دیویی. (1392). قصه‌گویی و نمایش خلاق. ترجمه‌ی ثریا قزل ایاغ. مرکز نشر دانشگاهی. چاپ دهم.
دیدگاهتان را بنویسید