توکتاب شماره‌ی 11 – دفترچه‌ی خاطرات و فراموشی: »مردی که خلاصه‌ی خود بود«
با این‌که در گروه تلگرام توکتاب، در طول هفته، بحث‌های زیادی درباره‌ی کتاب و مقاله و نویسنده شده بود، استقبال حضوری از این جلسه کم بود. توکتاب 11 خلوت بود، اما گرم. مجری جلسه، خانم یدالهی با چهره‌ای نیمه‌بیمار جلسه را آغاز کردند. معرفی کوتاه کتاب و مقاله و نویسنده‌اش که تمام شد، بحث‌ها آغاز شد. مقاله از منظرهای گوناگون برای مخاطبان جلسه جذاب بود. برای بعضی از آن‌ها اطلاعات تاریخی نشریات جذاب بود و برای برخی که از شاملو شناخت چندانی نداشتند، وسیله‌ای بود برای کسب شناختی مقدماتی از او.
یکی از مخاطبان ما اعلام می‌کرد که شیوه‌ی تاختن نویسنده را به جلال آل احمد غیرمنصفانه دیده است. بحث کردیم و آن بخش را دوباره خواندیم و دیدیم اصلاً قضاوتی در کار نبوده است و حمله‌ای به جلال صورت نگرفته. یکی دیگر از مخاطبان می‌گفت که شاملو اگر زنده بود، با توجه به شخصیتی که در کتاب از او ارایه شده بود، تبدیل به یکی از غول‌های اینستاگرام می‌شد! از دید یکی دیگر از مخاطبان، نکته‌ی جالب مقاله این بود که به خوبی نشان می‌داد فشار اجتماعی چه‌طور فضا را برای کسانی که مایل به فعالیت سیاسی نبوده‌اند (مثلاً فریدون مشیری)، تنگ می‌کرده و بعد، همین چهره‌های مغضوب، محبوب شده‌اند.
مخاطب دیگری می‌گفت که بهتر است اهل ادبیات وارد سیاست نشوند، چون کلمه ابزار آن‌هاست و کلمات قدرت زیادی دارند و می‌توانند مسیر زندگی آدم‌ها را عوض کنند. ادبیات پیش از انقلاب و اوایل انقلاب ایران ادبیات تاریک و تلخی است و بخشی از بار روانی منفی آن دوران محصول این ادبیات است. مخاطبان دیگر با ایشان مخالف بودند و می‌گفتند اهل ادبیات هم بخشی از جامعه‌اند و در کژی‌ها و راستی‌های بقیه‌ی جامعه سهیمند. نمی‌شود هنرمند را بی‌اعتنا به جریان‌های اجتماعی و سیاسی خواست.
دوستی دیگر خاطره‌ی یکی از دوستان شاعرش را نقل می‌کرد که به دیدار شاملو رفته بوده و با دیدن چهره‌ی خاص او، یک آن تصور کرده بوده مجسمه‌ی شاملو را می‌بیند، نه خود او را!
درباره‌ی ساخت و ژانر مقاله هم بحث‌هایی صورت گرفت. مقاله از دید یکی از مخاطبان، جستار(essay) بود، اما به زعم ایشان معیارهای این ژانر را رعایت نکرده و مثلاً قضاوت در آن زیاد است.
خانم یدالهی در پایان جلسه، بعد از ارایه‌ی خلاصه‌ی نظریات، اعلام کردند که با بخش مهمی از دیدگاه‌های مخاطبان مخالفند، اما به دلیل ضیق وقت، فقط توضیحاتی ارایه کردند درباره‌ی اهمیت شیوه‌ی نقد محمد قائد و سایر مقالات و ترجمه‌های او. به این ترتیب، یازدهمین توکتاب هم به پایان رسید!
برای توکتاب 12، یک کتاب کوچک در نظر گرفته‌ایم از نویسنده‌ی محبوب سوئدی، فردریک بکمن. کتاب و من دوستت دارم را در طاقچه و فیدیبو به راحتی پیدا می‌کنید. امیدوارم از خواندنش لذت ببرید!
وعده‌ی دیدار ما: سه‌شنبه، 21 آذر 1402 در خانه‌ی توکا.
به امید دیدارتان!
لینک دریافت کتاب
سایر جلسات توکتاب
دیدگاهتان را بنویسید